Akciğer Kanseri Ameliyatı

Küçük hücreli dışı akciğer kanseri (KHDAK) hastaları birçok değişik yolla tedavi edilebilirler. Tedavinin seçimi hastalığın yaygınlığı ile ilgilidir. Bu grup akciğer kanserinde, cerrahi müdahale en yaygın tedavi şeklidir. Radyoterapi ve kemoterapi de hastalığın süresini yavaşlatma ve semptomları kontrol etmede kullanılmaktadır.

Küçük hücreli akciğer kanseri (KHAK) hızlı yayılır. Birçok vakada hastalık tanı konduğunda vücudun diğer bölümlerine de yayılmış durumdadır. Doktorlar vücuda yayılmış kanser hücrelerine ulaşmak için hemen hemen her zaman kemoterapi kullanırlar. Kemoterapi içeren tedavi de, akciğerdeki kanserler veya vücudun diğer bölümlerindeki kanserler hedeflenerek uygulanabilir. Bazı hastalara beyine yönelik radyoterapi, orada kanser olmasa da uygulanabilir. Bu tedaviye koruyucu beyin ışınlaması denir. Bu beyinde kanser oluşmasını engellemek için verilir. Cerrahi tedavi, küçük hücreli akciğer kanserinde çok az uygulanır.

Akciğer kanseri tedavisi birçok faktöre bağlıdır. Bunlar; akciğer kanserinin tipi, hastalığın evresi ve hastanın genel sağlık durumudur. Birçok değişik tedaviler ve tedavi kombinasyonları kullanılır.

Tümörün büyüklüğüne, yayılımına ve patolojik tipine bağlı olarak tedavide aşağıdaki tedavilerden biri veya birden fazlası kullanılır:

Cerrahi tedavi (Akciğer kanserinin ameliyatla çıkarılması)

Kemoterapi (ilaç tedavisi); neoadjuvan (cerrahi öncesi) ve adjuvan (cerrahi sonrası)

Radyoterapi (ışın tedavisi) önemli yer tutmaktadır.

Neoadjuvan tedavi (ameliyat öncesi), özellikle cerrahi öncesi Akciğer kanserini küçültmek ve ameliyat yapılabilir boyutlara ve daha doğrusu akciğer kanserinin evresini azaltmak adına uygun vakalarda uygulanan radyoterapi ve/veya kemoterapidir. 

Ameliyat sonrası gözle görünür, tespit edilecek düzeyde kanseri kalmayan hastalara verilen ek tedaviye adjuvan tedavi denir. Adjuvan tedavi, ameliyat sonrası gözle görülmeyen ancak, geride kalmış olması muhtemel az sayıdaki kanser hücrelerini öldürmek amacı ile verilir. Adjuvan tedavi verilip verilmeme kararı patoloji raporundaki özelliklere, hastanın yaşına ve genel durumuna göre belirlenir. 

Hastalar ameliyat sonrası adjuvan tedavi olarak sadece kemoterapi veya sadece radyoterapi veya hem kemoterapi hem de radyoterapi tedavisi alabilirler. Bazen, akciğer kanserinin çok erken evresinde olan hastalarda, ameliyat sonrası adjuvan tedavi gerekmeyebilir.

Akciğer kanseri tedavisinde cerrahi (ameliyat), kanseri yok etmek için yapılan operasyondur. Cerrahi müdahalenin tipi, kanserin akciğerdeki yerleşim yerine bağlıdır. Akciğerdeki küçük bir parçayı almak için yapılan sınırlı ameliyat ‘wedge’ veya ‘segmental rezeksiyon' olarak adlandırılır.

İnsanda sağ akciğer “lob” adı verilen 3 parçadan, sol akciğer 2 parçadan oluşmaktadır. Eğer cerrahi olarak tüm lob alınırsa lobektomi, sağ veya sol akciğerin biri alınırsa pnömonektomi, kanser tarafından tutulmuş bronşun veya damar yapının belli bir kısmı çıkartılıp akciğer dokusu korunursa sleeve rezeksiyon olarak adlandırılır.

Bazı akciğer kanseri, yerleşimi, büyüklüğü ve hastanın genel sağlık durumunun kötülüğü nedeniyle ameliyat edilemez.

Kemoterapi (ilaç tedavisi) kanser hücrelerinin ilaçlarla ortadan kaldırılmasıdır. Genellikle birden fazla ilaçtan oluşur. Kemoterapi yalnız bu konuda özel eğitimi olan hemşireler veya doktorlar tarafından verilir. Kemoterapinin verilme sayısı kür diye ifade edilir (1. kür, 2. kür gibi) ve genellikle aynı ilaçlar 21 veya 28 günde bir tekrarlanarak verilir. Kemoterapi çoğunlukla damardan sıvı şeklinde ayaktan tedavi merkezlerinde veya ağızdan hap olarak verilir.

Bazen hastanın genel durumundaki bozukluk, verilen ilaçlar veya ilaçların veriliş şekillerine göre hastaların tedavilerini hastanede yatarak almaları gerekebilir. Her kür sonrası hastalar medikal onkoloji polikliniğinde kontrol edilirler. Bu kontrollerde hastalar muayene edilir, şikâyetleri dinlenir, ilaçların yan etkileri sorgulanır ve vücuttaki diğer organlara bir zarar verip vermediğini araştırmak için bazı kan tetkikleri istenir. Her kür öncesi kan sayımının yapılması ve bu sayımın kemoterapiyi veren yetkili hemşirelere gösterilmesi gerekmektedir.

Bir hastanın ameliyat sonrası kemoterapi alıp almayacağını, eğer alacaksa kaç kür alacağını patoloji raporundaki tümöre ait özellikler belirler. Ancak bu kararların verilmesinde hastanın yaşı, genel durumu da önemli rol oynar. Bir gün içinde 12 saatten fazla zamanını yatarak geçirecek kadar genel durumu kötü olan hastalara kemoterapi verilmesi, yan etkilere dayanamayacakları nedeniyle uygun değildir.

Kemoterapi yapılması planlanan hastalar, ameliyat olmuşlarsa ameliyattan sonraki 3 hafta içinde kemoterapinin başlanması tercih edilir.

Radyoterapi (Işın tedavisi), akciğer kanseri hücresini ortadan kaldırmak için yüksek enerjili ışınlar kullanılmasıdır. Sınırlı her alana uygulanır ve bu alandaki kanser hücrelerini etkiler. Radyoterapi bir tümörü küçültmeye yönelik olarak cerrahiden önce veya kanser hücresini yok etmek için yapılan bir müdahaleden sonra uygulanabilir. Doktorlar radyoterapiyi genellikle kemoterapi ile birlikte cerrahi tedaviye karşı birinci alternatif olarak kullanırlar. Nefes darlığı gibi belirtilerin giderilmesi için de kullanılabilir.

Foto dinamik terapi, bu özel bir kimyasal maddenin kan dolaşımına verilmesi ve hücreler tarafından alınmasıdır. Bu kimyasal madde normal hücreleri hızla terk eder. Fakat kanserli hücrelerde daha uzun bir süre kalır. Daha sonra bu hücrelere lazer ışığı uygulanarak maddenin aktif hale geçmesi sağlanır ve kanser hücreleri yok edilir.