Akciğer kanseri aşısı

Akciğer kanseri, bütün dünyada erkeklerde ölüme sebep olan birinci, kadınlarda ise ikinci sıradaki kanser türüdür. Tüm dünyada bu konuyla ilgilenen bilim adamları bu kanseri önlemek ya da ortadan kaldırmak için yoğun çaba içindedirler. Özellikle akciğer kanserinde kanseri oluşturan çeşitli moleküllere karşı ilaç tedavileri geliştirilmeye başlanmıştır. Aşı tedavisi de bunlardandır. Son zamanlarda basında oldukça geniş yer tutan ve hastalara umut veren aşı ile ilgili birçok haber yer almaktadır. Gerçekten başarılı bir kanser aşısı var mı, diğer kanserlerde faydası olmuş mu, akciğer kanseri için umut var mı?

Bilimsel gerçekler çerçevesinde akciğer kanserinde aşı tedavisine ve hastaya faydasına bakmak gerekir. Aşı, kanseri oluşturan çeşitli bileşimlerin elde edilmesi ve bunların kanserli kişilere verilmesiyle birlikte bireyin bağışıklık sisteminin uyarılması esasına göre geliştirilmiştir. Ayrıca kanserli kişinin ‘T hücrelerinin, çeşitli işlemlerden sonra kişiye tekrar verilmesi de kansere karşı tedavide kullanılmaktadır.

Kansere karşı aşı hem önleyici hem de tedavi amaçlı kullanılabilir. Önleyici olarak kullanılan aşılar, sağlıklı kişilerde kanser oluşumunu önlemek için geliştirilmiştir. Örneğin rahim ağzı kanserinde bu amaçla aşı kullanılmaktadır.

Tedavi edici aşılar, vücudun doğal savunma sistemini güçlendirerek, mevcut bir kanseri tedavi etmek amacıyla geliştirilmiştir. Tedavi edici amaçla aşı kullanımında mesane, pankreas, lösemi gibi birçok kanserde klinik çalışmalar sürmektedir, buna karşılık halen uygulama onayı olan bir aşı bulunmamaktadır. Sadece başka organlara yayılmış prostat kanseri için aşı uygulaması 2010 yılında Amerika’da onaylanmıştır.

Akciğer kanseri diğer kanserlerden oldukça farklıdır. İmmün tedavi uygulanacak çok fazla antijenik yapısı vardır. Bu antijenik yapıların hepsini birden etkileyecek ilaçları bulmak zor, neredeyse imkansızdır. Bundan başka tümöre karşı kişinin kendi immün cevabı da tedavi sonuçlarını etkilemektedir.

Aşı tedavisi  akciğer kanserinin esas tedavisi olan cerrahi, kemoterapi ya da radyoterapinin yerini alamaz. Şu andaki bilgilerimize göre, ancak kemoterapiden ya da radyoterapiden fayda görmeyen hastalarda kullanılabilir. Bu tedaviler bittikten sonra ya da bunlarla birlikte kullanılabilir. Bilindiği gibi, erken evre akciğer kanserinde en iyi tedavi seçeneği ameliyatla tedavidir. Aşı tedavisinin cerrahi tedaviden önce ya da sonra kullanılmasının bazı faydalarının olduğuna dair araştırma sonuçları vardır ancak bu bilgi kesinleşmemiştir. Yine aynı şekilde kemoterapi ya da radyoterapinin etkisini arttırabilir, ama kesinlikle bu tedavilerin yerine geçemez. Umut verici bazı sonuçlar olmakla birlikte, aşı tedavisi akciğer kanserinde, tümör dokusunu tamamen ortadan kaldıramadığı gibi, kanser oluşmasın diye uygulanması da söz konusu değildir.